Jak powstają pioruny?
Piorun to intensywne wyładowanie elektrostatyczne w atmosferze, które zazwyczaj towarzyszy burzom. Pioruny manifestują się w postaci błyskawic, czyli efektów świetlnych wynikających z tego wyładowania oraz grzmotów, które są dźwiękami towarzyszącymi błyskawicom. Pioruny powstają pod wpływem silnych wiatrów, które mieszają krople wody z drobinkami lodu. Cząsteczki te, ocierając się o siebie generują elektryczność w chmurze. Gdy różnica potencjałów pomiędzy chmurą a ziemią staje się wystarczająco duża, dochodzi do wyładowania elektrostatycznego. Wyładowania te mogą występować również podczas burz pyłowych przez tarcie drobin pyłu, jak również mogą być wywołane przez oddziaływanie popiołów i gazów wytwarzanych podczas pożarów lasów lub erupcji wulkanicznych. Niezależnie od źródła, uderzenie pioruna uwalnia ogromną energię, która przede wszystkim zamienia się w ciepło, a w mniejszym stopniu w światło (błyskawice) oraz falę dźwiękową (grzmot).
Co przyciąga pioruny podczas burzy?
Krótkie opisy ulubionych miejsc.
- Korony drzew,
- Wysokie obiekty, takie jak maszty czy drapacze chmur,
- Tereny otwarte,
- Obszary w pobliżu wód.
Jak wyglądają pioruny?
Rodzaje piorunów:
- Pojedyncze (lub prostych linii),
- Rozgałęzione (złożone struktury).
Pioruny zazwyczaj pojawiają się jako jaskrawe, migotliwe linie światła, które przecinają niebo. Ich forma może być różnorodna – od prostych, pojedynczych linii po złożone, rozgałęzione struktury. Barwa pioruna zwykle przyjmuje odcienie białego lub niebieskiego, choć w zależności od warunków atmosferycznych i składu gazów w atmosferze może również przyjmować barwy fioletowe lub różowe. Pioruny można klasyfikować na różne sposoby. Jednym z podziałów jest różnicowanie ich na podstawie miejsca początku i końca wyładowania.
Jak zminimalizować ryzyko uderzenia piorunem?
Aby zabezpieczyć się przed skutkami uderzenia pioruna, stosuje się różne metody, takie jak instalacja odgromników czy zachowanie odpowiedniej ostrożności podczas burzy. Gdy niespodziewanie zaskoczy nas burza, istnieje kilka kluczowych zasad, które mogą chronić nasze życie. Ważne jest, aby omijać miejsca, które często są celami uderzeń pioruna, takie jak wysokie budowle, drzewa czy linie elektryczne. Oto kilka wskazówek, jak zminimalizować ryzyko porażenia piorunem, będąc na otwartym terenie:
- Unikaj jednoosobowych drzew,
- Unikaj metalowych elementów, takich jak ogrodzenia czy maszty,
- Znajdź schronienie w budynkach z piorunochronem lub samochodzie z zamkniętym dachem.
Skutki uderzenia piorunem
Uderzenie pioruna może mieć poważne konsekwencje. Drzewa trafione przez błyskawicę momentalnie czernieją, ponieważ soki roślinne błyskawicznie wyparowują, a naturalnie występująca w glebie krzemionka ulega stopieniu, tworząc szkło. Budynki niezabezpieczone odpowiednimi instalacjami ochronnymi, takimi jak piorunochrony są wyjątkowo narażone na uszkodzenia. Impuls elektromagnetyczny generowany podczas uderzenia może poważnie zniszczyć infrastrukturę elektryczną, uszkadzając podłączone do niej urządzenia, a także wywołać pożar z powodu wysokiej temperatury. W przypadku gdy piorun uderzy w samochód lub samolot, pasażerowie zazwyczaj nie są w bezpośrednim niebezpieczeństwie, jednak należy spodziewać się możliwości uszkodzenia niektórych komponentów. Znacznie poważniejsze mogą być efekty bezpośredniego uderzenia pioruna w człowieka, które chociaż rzadkie, bywają tragiczne w skutkach.