„`html
Uzależnienie od ekranów nie tylko cechą ludzi
Nie tylko rodzice obserwują, jak ich dzieci wciągają się w używanie telefonów i tabletów, ale również dorosłym trudno jest się od nich oderwać. Fascynacja ekranami dotykowymi nie dotyczy wyłącznie ludzi – zjawisko to zdaje się obejmować również inne ssaki naczelne.
iPady dla małp
Badacze z Japonii postanowili przeprowadzić eksperyment z iPadami i uistitami białouchymi, małpami z rodziny pazurkowcowatych. Zachowanie tych zwierząt wykazywało podobieństwo do ludzkiego, co może pomóc zrozumieć istotę uzależnienia od smartfonów i tabletów.
Mechanizmy uzależnienia od ekranów dotykowych
Uzależnienie od telefonów i tabletów ma złożone podłoże. Kluczową rolę odgrywa tutaj doświadczenie nagrody. Media społecznościowe, gry mobilne i platformy z krótkimi filmami, takie jak TikTok czy Instagram, angażują użytkowników, przyciągając ich uwagę przez precyzyjnie zoptymalizowane algorytmy.
Nasze mózgi są stymulowane poprzez przepływ dopaminy, neuroprzekaźnika dającego uczucie przyjemności. W miarę jak rozwijały się sztuczne formy rozrywki, układ nagrody zaczął być pobudzany ze zwiększoną intensywnością, a odstawienie tych bodźców często prowadzi do efektu odstawienia.
Zwierzęta także uzależniają się od ekranów
Badania pokazują, że nie tylko ludzie potrafią zatracić się w substancjach i urządzeniach zapewniających chwilową satysfakcję. Podobne mechanizmy obserwuje się u różnych zwierząt, co potwierdziły eksperymenty prowadzone przez naukowców z Japonii.
Badanie na 14 marmozetach wykazało, że małpy chętnie korzystają z tabletów – co było wynikiem postrzegania treści na ekranie jako nagrody. W eksperymencie obserwowano ich reakcje na wyświetlane miniaturki filmów oraz sytuacje, gdy zamiast filmu pojawiał się czarny ekran.
Warunkowanie instrumentalne w uzależnieniach
Odkrycia wskazują, że zachowania związane z dotykaniem ekranu u naczelnych mogą być wynikiem warunkowania instrumentalnego. W tym procesie jednostki uczą się nowych zachowań na podstawie konsekwencji, które po nich następują, co może prowadzić do powstania nawyków zbliżonych do uzależnień.
Tak jak ludzie spodziewają się nagrody w postaci stymulacji układu nagrody, podobnie małpy mogą podążać za podobnymi mechanizmami, co sugeruje istnienie ponadgatunkowych podstaw uzależnień.
„`