„`html
Najwyższy przywódca Al Chamenei doprowadził Iran na krawędź klęski. Chociaż w kraju posiada wielu przeciwników, jego pozycja pozostaje niezachwiana dopóki żyje – zaznacza Arasz Azizi, irański pisarz i historyk. Dodaje, że Chamenei okazał się nieudolnym przywódcą w czasach konfliktu, co skutkowało utratą szacunku wśród jego dotychczasowych zwolenników.
Izraelskie zagrożenie i ukrycie przywódcy
Kiedy niespodziewanie Izrael przypuścił atak na Iran, Chamenei oraz jego rodzina ukryli się w jednym z najlepiej zabezpieczonych bunkrów na przedmieściach Teheranu. Syn generała Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej, Hamzeh Safavi, twierdzi, że z powodu obawy przed izraelskimi zamachami, przywódca pozostaje w izolacji.
Reakcja świata na izraelsko-irański konflikt
Izraelski premier Beniamin Netanjahu wydał wyrok śmierci na Chameneiego, jednak na prośbę prezydenta USA, Donalda Trumpa, odsunął tę decyzję. Trump, znany z nagłych zmian zdania, stanowi dodatkowy element niepewności. Chamenei nie pokazał się publicznie, by ogłosić zwycięstwo nad Izraelem, wybierając zamiast tego przekaz wideo, na którym wyglądał zmęczony i blady.
Niepewna przyszłość Iranu
Maziar Bahari, irański dysydent i filmowiec, sugeruje, że wszystko jest możliwe – od naturalnej śmierci Chameneiego po atak izraelski. Jednak w jego opinii najprawdopodobniej przeżyje kryzys, tak jak wiele wcześniejszych, i znów doprowadzi Iran na krawędź katastrofy.
Chamenei jako przywódca
Arasz Azizi, autor książki „What Iranians Want: Women, Life, Freedom”, opisuje Chameneiego jako kontrowersyjną postać: niezwykłego mówcę i miłośnika literatury, a równocześnie człowieka odpowiedzialnego za tortury i mordy. Bahari określa Chameneiego jako nieudolnego przywódcę, który nie stał się wielkim liderem islamskim, jak planował. Iraniści zaznaczają, że rządzi krajem od 36 lat, a połowa społeczeństwa nie zna innego przywódcy.
Władza i jej mechanizmy w Iranie
Szyicki system polityczny w Iranie nie zna praktycznie granic władzy dla najwyższego przywódcy. Ten system, oparty na filozofii Wali Faqih oraz naukach ajatollaha Chomeiniego, łączy teokrację z dyktaturą. Al Chamenei ma ostateczne słowo w niemal każdej istotnej kwestii, od wojny po nominacje w rządzie i armii.
Dr Szehata al-Arabi z think tanku Strategics zauważa, że pozycja Chameneiego nie jest tylko funkcją w systemie politycznym, ale jego kwintesencją. Przekłada się to na jego uprawnienia w zakresie polityki zagranicznej i wewnętrznej, wojny, stanu wyjątkowego i wielu innych kluczowych obszarów.
W praktyce Chamenei dąży do dominacji, nawet jeśli Zgromadzenie Ekspertów formalnie odpowiada za wybór jego następcy. Wiele wskazuje, że po cichu przygotowuje swojego syna, Mojtabę, do przejęcia roli po jego śmierci, co zresztą sugerowały doniesienia medialne na temat jego zdrowia i działań w czasie absencji jesienią 2024 roku.
By uchylić się przed chaosem, Chamenei instruował Zgromadzenie Ekspertów by upewnić się, że wybór jego następcy nastąpi bez zbędnej zwłoki. Troska o stabilność systemu jest też zrozumiana w kontekście zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych.
Iranistka Karolina Rakowiecka-Asgari porównuje funkcję Chameneiego do połączenia władzy religijnej z modelami politycznymi znanymi w Polsce jako jedność papieża i pierwszego sekretarza. To unikalne połączenie autorytetu w państwie zdominowanym przez jedną religię i ideologię. Chamenei poprzez swoich przedstawicieli ma wpływ w każdej prowincji i urzędach, będąc wyraźnym i widocznym przywódcą, a nie jedynie zacienioną postacią za kurtyną.
„`