„`html
Ponad 135 miliardów złotych stanowi łączna wartość akcji trzynastu spółek z warszawskiej giełdy kontrolowanych przez Skarb Państwa, co pozycjonuje go jako największego udziałowca na rynku. W najbliższym czasie nie przewiduje się debiutu nowych firm z udziałem państwa na GPW. Ministerstwo Aktywów Państwowych poinformowało, że obecnie nie są prowadzone prace dotyczące prywatyzacji spółek będących pod jego nadzorem. Również plany związane z ogłaszaniem wezwań, skupem akcji czy wycofywaniem spółek państwowych z giełdy nie są brane pod uwagę.
Zmiany w nadzorze nad spółkami
Kilka dni temu nastąpiła zmiana na stanowisku ministra aktywów państwowych – Wojciech Balczun objął funkcję po Jakubie Jaworowskim. Nowy szef resortu posiada bogate doświadczenie menedżerskie, między innymi w bankowości, na kolei oraz w sektorze przemysłowym. W okresie poprzedzającym tę zmianę wartość spółek z udziałem państwa wzrosła o 43,3% do poziomu prawie 410 miliardów złotych, przy czym notowania firm nadzorowanych przez ministerstwo zyskały wyraźnie więcej niż w pełni prywatne przedsiębiorstwa.
Rola Skarbu Państwa w zarządzaniu spółkami
W przypadku przedsiębiorstw z udziałem państwa, kluczowym czynnikiem sukcesu okazuje się wybór odpowiedniej osoby do zarządzania, jednak wartość dla akcjonariuszy nie zawsze jest budowana przez długookresowe działania strategiczne. Niejednokrotnie Skarb Państwa ingerował w funkcjonowanie spółek poprzez swoje autorskie inicjatywy lub działalność legislacyjną, co nie zawsze przynosiło pozytywne skutki z punktu widzenia rynku i mniejszościowych inwestorów.
Wpływ czynników politycznych i rotacji kadrowych
Istotnym problemem w strukturze właścicielskiej spółek państwowych okazuje się zwiększone ryzyko polityczne. Siedem z dwudziestu największych spółek z indeksu WIG20 posiada Skarb Państwa jako kluczowego akcjonariusza, co niekiedy prowadzi do sytuacji, w których decyzje biznesowe są podporządkowywane interesom politycznym. Przykładami mogą być przeskalowane inwestycje, łączenie działalności w zbyt duże konglomeraty, bądź utrzymywanie nierentownych biznesów z powodów społecznych. Dodatkowym wyzwaniem pozostaje niespójność strategii spółek wynikająca z częstych zmian zarządów po każdej zmianie politycznej, co w skrajnych przypadkach może hamować rozwój firm.
Zmienność kursów spółek i znaczenie ekspozycji na rynek
Walory przedsiębiorstw państwowych są szczególnie wrażliwe na wahania związane z wypowiedziami przedstawicieli rządu. Przykładem są spadki notowań spółek energetycznych po zapowiedzi odejścia od maksymalizacji zysków przez państwowych akcjonariuszy. Z uwagi na strukturę polskiego rynku kapitałowego całkowite wykluczenie ekspozycji na spółki z udziałem państwa oznaczałoby też rezygnację z udziałów w największych krajowych liderach branż, takich jak bankowość czy energetyka.
Działania na rzecz profesjonalizacji zarządzania
Ministerstwo Aktywów Państwowych podejmuje kroki mające podnieść standardy korporacyjne w spółkach z udziałem państwa. Przygotowany został projekt Kodeksu Dobrych Praktyk Nadzoru Właścicielskiego oraz trwają prace nad nowelizacją ustawy regulującej zarządzanie mieniem państwowym. Celem jest zwiększenie profesjonalizmu rad nadzorczych, wprowadzenie wyraźnego podziału odpowiedzialności oraz skierowanie uwagi na rzeczywiste kompetencje i doświadczenie kandydatów. Dodatkowo resort rozwija tak zwane macierze kompetencji wspierające dobór członków organów nadzorczych.
- Wzrost wartości spółek z udziałem Skarbu Państwa – w 2025 roku wartość sięgnęła prawie 410 mld zł
- Brak planów prywatyzacji lub wycofania spółek państwowych z GPW
- Znaczący udział państwa w największych spółkach sektora bankowego, ubezpieczeniowego, energetycznego i surowcowego
- PKN Orlen: wycena spółki na rynku wynosi 98 mld zł, z czego 49 mld zł to pakiet Skarbu Państwa. Kurs akcji znacząco wzrósł od początku roku.
- PKO BP: kapitalizacja przekraczająca 100 mld zł, z udziałami Skarbu Państwa wartymi około 30 mld zł. Akcje mocno zyskały na wartości od jesieni 2022.
- PZU: pakiet kontrolowany przez Skarb Państwa wyceniany na ponad 18 mld zł, spółka w trendzie wzrostowym od 2022 roku.
- Energa: wyraźny wzrost kursu od początku roku, akcje Skarbu Państwa warte ponad 16 mld zł.
- KGHM: SP kontroluje prawie jedną trzecią udziałów o wartości ponad 8 mld zł; spółka zanotowała słabsze wyniki giełdowe w porównaniu do innych gigantów.
- Alior Bank: pakiet Skarbu Państwa wyceniony na ponad 5 mld zł, a kurs akcji gwałtownie wzrósł w ciągu ostatnich dwóch lat.
Zmiany na stanowisku ministra aktywów państwowych mogą pociągnąć kolejną falę zmian w zarządach nadzorowanych firm. Sposób zarządzania, wybór członków rad nadzorczych i ich kompetencje będą mieć coraz większe znaczenie dla funkcjonowania i wyceny giełdowych gigantów kontrolowanych przez państwo. Dalsza profesjonalizacja nadzoru właścicielskiego pozostaje jednym z głównych celów resortu na najbliższe lata.
„`